موسسه بهداشت حرفه ای فنلاند (FIOH) به کمک اعضای شبکه ایمنی نانو اروپا که شامل بیش از صد نفر از متخصصان پژوهش ایمنی نانو اروپا است، یک راهبرد پژوهشی برای کمیسیون اروپا تدوین کرده است. این راهبرد نکات محوری پژوهش در زمینه ایمنی نانومواد را در چارچوب هشتمین برنامه کمیسیون اروپا در افق سال۲۰۲۰ تشریح می کند.
نانوفناوری به عنوان یک فناوری توانمندساز کلیدی در افق۲۰۲۰ شناخته شده است. لذا اهمیت این رشته برای توانمندسازی اروپا در بازار رقابت تولید کالاهای نوآورانه و خدمات و رفع چالش های جهانی مورد تاکید قرار گرفته است. فناوری نانو فرصت های قابل توجهی را برای بهبود موقعیت رقابتی اتحادیه اروپا و حل چالش های اجتماعی مهم فراهم می آورد. در اینجا یک مساله مهم، اطمینان از توسعه ایمن و پایدار در استفاده از فناوری نانو است.
هدف از این سند این است که چشم اندازی راهبردی را برای انجام پژوهش های آینده در زمینه استفاده و کاربرد ایمن نانومواد مهندسی شده ارائه دهد. افق زمانی این سند شامل سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ است. این سند راهبردی توسط اعضای شبکه ایمنی نانو اروپا توسعه یافته است که مجمعی برای پروژه های جاری FP۶ و FP۷ در کلیه حوزه های ایمنی نانو می باشد. انتظار می رود اجرای این سند گامی بزرگ و رو به جلو در توسعه نانومواد ایمن و پایدار باشد.
هدف این سند تبیین وضعیت کنونی دانش ایمنی در حوزه نانومواد و فناوری نانو است که منجر به شناسایی شکاف های دانشی موجود در این حوزه می گردد. همچنین این سند به پیش بینی اهداف اصلی تحقیقات آینده در زمینه ایمنی نانومواد مهندسی شده می پردازد. در سند مروری بر چشم انداز ایمنی نانو ارائه شده و ایمنی نانو به عنوان بخش جدایی ناپذیر از فعالیت های تحقیق و توسعه در حوزه های مختلف فناوری نانو و محصولات مرتبط با نانومواد در نظر گرفته شده است. این مساله نیازمند نزدیک شدن به یک رویکرد چند رشته ای و انتفاع چند جانبه ذینفعان است تا فرهنگ ایمنی نانو در اروپا و فراتر از آن ترویج شود.
ایمنی نانومواد امروز دچار چالش های اساسی گردیده است. ابزارهای در دسترس برای بررسی ایمنی نانومواد مهندسی شده بیشتر اوقات به قدری نامناسب یا طاقت فرسا هستند که ارزیابی کافی ایمنی در آنها به عنوان امری مشکل باقی مانده است. منابع و روش های آزمون کنونی عموما قادر به ارزیابی ایمنی نانومواد متعدد و جدیدی که با شتاب روز افزون در حال ظهور هستند، نیستند. این بدین معنی است که نیازمند توسعه الگوهای ارزیابی ایمنی جدیدی هستیم که در سال های آینده این مشکلات را رفع کنند. در حال حاضر حمایت از قانونگذاران و صنایع در حوزه فناوری نانو دارای اهمیت بالایی است تا روند شکوفایی شان ادامه یابد. این مساله در صورتی رخ می دهد که با شناسایی سریع اولویت های پژوهشی و نقشه راه ایمنی فناوری نانو همراه باشد و بیشتر از این نباید صبر کرد. بلکه باید تلاش کرد محصولات تولید شده کنونی، برای شهروندان اروپا و دیگر نقاط جهان ایمن باشند.
برخی از مواردی که جهت ترویج و رشد فناوری نانو در صنعت باید به صورت هم زمان مورد بررسی قرار گیرد، در این سند مشخص شده است. این موارد عبارتند از:
۱- تنظیم چارچوب مقررات برای نانومواد مهندسی شده و فناوری نانو با در نظر گرفتن موضوع مهم استانداردسازی در راستای ترویج تجربیات موفق و تسهیل ارتباطات
۲- تشکیل یک زنجیره نوآوری- ارزش برای ایمنی و سلامت محیط زیست و حل چالش ها در زنجیره ارزش از طریق ایجاد نوآوری و توسعه روش های جدید
۳- توسعه زیرساخت ها در حوزه ایمنی نانومواد برای ترویج و ارتقای تحقیقات، تحصیلات و نوآوری
۴- توسعه همکاری های بین المللی و گفتگوی جهانی با توجه به فضای تحقیقات جهانی ایمنی فناوری نانو
۵- اطلاع رسانی و انتشار نتایج پژوهش ها برای ذینفعان کلیدی خارج از جامعه تحقیقاتی، شامل: صنعت، نهادهای تنظیم مقررات و ...
علاوه بر این سند راهبردی وضعیت کنونی را توصیف می کند و نیازها و اولویت های تحقیقاتی در ده سال آینده را در چهار حوزه موضوعی زیر تقسیم بندی می کند:
۱- شناسایی و طبقه بندی نانومواد
۲- مواجهه با نانومواد و جابجایی و تبدیل آنها
۳- مکانیزم های خطرزا مربوط به اثرات نانومواد بر انسان و محیط زیست
۴- ابزارهای ارزیابی و مدیریت ریسک شامل پایگاه های داده و آنتولوژی
سند راهبردی مجموعه ای از اولویت های پژوهشی مورد نیاز را استخراج می کند که برای رسیدن به اهداف نقشه راه مورد نیاز هستند. در نهایت اجرای موفقیت آمیز و به موقع این نقشه راه – که با تعیین اولویت های پژوهشی جدیدتر به طور مداوم در حال اصلاح است- به توسعه یک جعبه ابزار NanoHSE (ایمنی، بهداشت و محیط زیست) در زمینه ارزیابی مواجهه، پیش بینی خطرات و مدیریت آنها منجر خواهد شد که امکان پیاده سازی پایدار فناوری نانو را ممکن می سازد.
فناوری نانو به عنوان یک فناوری توانمندساز به زودی پر کاربرد خواهد شد و به عنصری کلیدی در زنجیره نوآوری-  ارزش تبدیل خواهد شد. پتانسیل فوق العاده ای در فناوری نانو وجود دارد تا راه حلی برای مشکلات کنونی و آینده جامعه گردد. بنابراین دیدگاه ایمنی پیش از طراحی به معنی آمیختن ایمنی نانو با فرایند توسعه فناوری نانو و تولید محصولات جدید، از اهمیت حیاتی برخوردار است.