نانومواد کربن سیاه و سیلیس بی شکل در محصولات مصرفی گوناگون از قبیل محصولات لاستیکی، مواد عایق و ... استفاده می شود. اگرچه این مواد به طور معمول به صورت کلوخه ای در مجموعه هایی با ابعاد بزرگ تر از نانومقیاس وجود دارند، اما احتمال بالقوه مواجهه کارگران با مخاطرات این مواد در گستره نانومقیاس وجود دارد. علیرغم استفاده گسترده از این نوع نانومواد، تاکنون تعیین مقدار غلظت هر نانوماده مشخص در محیط های دارای گردوغبار مخلوط مانند یک محیط تولیدی چالش برانگیز بوده است و به عنوان مانعی برای تدوین حدود مواجهه شغلی ویژه نانومواد شناخته می شود.

صد و دومین اجلاسیه کمیته ملی استانداردهای فناوری نانو در روز دوشنبه ۱۰ آبان ۱۴۰۰ به صورت مجازی برگزار شد و استاندارد «فناوری نانو - روش تعیین مقدار غلظت های کربن سیاه و سیلیس بی شکل در گستره اندازه نانوذره در هوای یک محیط تولیدی دارای گردوغبار مخلوط» تصویب و آماده انتشار گردید.

این استاندارد، رهنمودهایی را برای تعیین مقدار و شناسایی غلظت نانوذرات کربن سیاه و سیلیس بی شکل در هوا بر اساس اندازه در نمونه های هوای جمع آوری شده در یک محیط تولیدی صنعتی دارای گردوغبار مخلوط ارائه می کند. این استاندارد برای نمونه های هوای جمع آوری شده بر روی بسترهای از جنس پلی کربنات به وسیله یک نمونه بردار آبشاری الکتریکی فشار پایین تعریف شده است. این استاندارد برای نمونه برداری در محیط های تولیدی که تنوعی از انواع ذرات در سراسر جو آن وجود دارد، مناسب است. این استاندارد فقط برای محیط هایی با هواسل های متمایز از لحاظ فیزیکی و شیمیایی یا شرایطی که مداخله گرها (برای مثال منابع با سوخت دیزلی) می توانند کنترل شوند، قابل اجرا می باشد.

در روش بیان شده در استاندارد به منظور شناسایی نوع نانوذرات، نمونه های جمع آوری شده توسط نمونه بردار آبشاری الکتریکی فشار پایین، با استفاده از TEM و EDS به ترتیب برای ریخت شناسی نانوذرات و تعیین ترکیب بندی عنصری آنها آنالیز می شوند. سپس اطلاعات به دست آمده به همراه غلظت نانوذرات بر حسب اندازه آنها (به وسیله نمونه بردار آبشاری الکتریکی فشار پایین تعیین می شود)، برای تعیین غلظت مواد مورد نظر بر حسب اندازه استفاده می شوند.

برای تدوین این استاندارد ملی، از استاندارد بین المللی ایزو به شماره ۲۱۳۶۱ به عنوان منبع استفاده گردید که در سال ۲۰۱۹ توسط سازمان بین المللی استاندارد (ایزو) منتشر شده است. این استاندارد ملی با مشارکت خانم زهره زنگی آبادی (نائب رئیس شرکت فنی مهندسی نگار آزمون دانش)، به عنوان دبیر تدوین استاندارد و متخصصانی از دانشگاه‌های کشور، سازمان ملی استاندارد، شرکت های مرتبط و کارشناسان ستاد توسعه فناوری نانو تدوین گردید.