فناوری نانو و تولید مواد نانو در سال‌های اخیر به‌سرعت رواج پیدا کرده است. از آنجایی که گمان می‌رود که بسیاری از انواع نانوذرات مهندسی‌شده برای موجودات زنده سمی باشند و اثرات زیان‌باری بر محیط زیست داشته باشند فرایند طراحی نانوذرات جدید و کاربرد آن‌ها باید با تحلیل ریسک جامعی همراه باشد. بین تمام متدهای ارزیابی ریسک موجود، متد مدل‌سازیِ نسبت فعالیت ساختاری (کمّی) یا (QSAR) گزینه‌‌هایی را در اختیارمان قرار می دهد که احتمال موفقیت‌ آتی‌شان بیشتر است. این مدل‌سازی‌های کامپیوتری را می‌توان برای پیش‌بینی ویژگی‌های متعددی، مانند تعیین میزان سمیّت نانوذرات تازه‌طراحی‌شده، به کار برد. با این حال مدل‌های QSAR باید به شیوه‌ای مناسب اعتبارسنجی شوند تا دقت، یکدستی و قابلیت اطمینان این پیش‌بینی‌ها تضمین شود. این مقاله طرحی مرتبط با برنامه‌های پژوهشی اروپایی‌‌ با موضوع طراحی شیوه‌های QSAR برای مواد نانو است. پژوهش‌های گفته‌شده به‌تازگی به پایان رسیده‌اند. هدف از این کار تفسیر و گسترش راهنمای اصول مشهور اعتبارسنجی  OECD به منظور نظارت بر مدل‌های QSAR با تکیه بر نانو-QSAR و طرح نظراتشان درباره‌ی معیارهایی‌ست که باید به هنگام ساخت ذرات نانو رعایت شوند.

جمع‌بندی
مدل‌سازی QSAR راهی برای برآورد ویژگی‌های مربوط به خطر یا مواجهه با آن است. این برآورد می‌تواند در بستر ارزیابی ریسک یا بخشی از رویکرد «طراحی ایمن» باشد. از این روش می‌توان برای پیش‌بینی ویژگی‌های متعددی مانند میزان سمّیت نانوذرات تازه‌طراحی‌شده استفاده کرد. با این اوصاف تمام نانو-QSAR ها باید به‌دقت اعتبارسنجی شوند چون این کار برای حصول اطمینان از دقت پیش‌بینی این روش بسیار مهم است.

  مشاهده مقاله در www.sciencedirect.com